Oruç Tutmamayı(Kazaya Bırakmayı) Mubah Kılan Mazeretler
Seferilik;Bir kimse 90 km ve üzeri yola gittiğinde seferi sayılır. Hanefi mezhebine göre bu süre 15 gün, şafi mezhebine göre ise 4 gündür.Seferilik boyunca oruç kazaya bırakılabilir.Fakat tutulması daha faziletlidir.(bk. Baraka Süresi 2/183-184).
Hastalık; Yüce ALLAH, hasta olanların, iyileştikleri bir vakitte oruç tutabileceklerini ifade etmiştir.Kişi hastalandığında çok hassas olmalıdır.Oruca devam ettiği sürece durumunda daha da kötüleşme olacağına kanaat getirirse orucunu akşamdan tutmayabileceği gibi,oruca başladıktan sonra da orucunu bozabilir.Tutamadığı kadar daha sonra kaza etmelidir.Bu noktada doktorun söylediğinin daha bağlayıcı olduğu unutulmamalıdır. Bu ruhsat İslâm’ın sağlığa verdi değerin en güzel kanıtlarından biridir.Zira sağlığın ibadetle doğru bir orantısı vardır.
Gebelik ve Çocuk Emzirmek; Gebe veya emzikli olan kadınlar, kendilerine yahut çocuklarına bir zarar gelmesinden korkmaları halinde oruç tutmayabilirler.Annenin ve çocuğun sağlığı daha önemli olduğundan oruç kazaya bırakılarak daha sonra kaza edilebilir.Burada da doktor tavsiyesi daha belirleyicidir.
İleri Derecede Açlık ve Susuzluk; Oruçlu bir kimse açlıktan veya susuzluktan dolayı helak olacağı kesin ise,yani sağlık sorunu yaşayacak ise orucunu bozabilir. Hatta ölüm tehlikesi açıksa oruç tutması haram olur.
Zor ve Meşakkatli İşlerde Çalışmak; Bir kişi çok zor işte çalışıyorsa işinden ayrıldığı takdirde geçim sıkıntısı çekmesi kesin veya kuvvetle muhtemel ise bu durumda daha sonra kaza etmesi şartıyla oruç tutmayabilir.
Not:Doğum yapan bayanlar lohusalık sürecinde oruç tutamazlar.Bu süre en fazla kırk gündür.Daha sonra kaza ederler.
Ömür boyu oruç tutamayacak olanlar:Dinimiz oruç tutmaktan aciz olan yaşlıların(her geçen sene yaşlanacağı ve oruca dayanma gücünün daha da zayıflayacağından hareketle) ya da sürekli hastalığı olan,devamlı iğne ,ilaç kullananların ömür boyu oruç tutmamasına müsaade etmiş,bunun yerine, maddi durumları iyi ise tutamadıkları her gün için bir yoksulu doyuracak kadar fidye vermelerini öngörmüştür.
Fidye;kişinin sabah ve akşam karnını doyuracak miktardaki tasattuku olup kişilerin maddi durumuna göre değişiklik arz eder. Bakmakla yükümlü olunan kişilere,(usul ve furû) zenginlere,gayr-ı Müslimlere verilemeyeceği gibi eşler de birbirlerine zekatta olduğu gibi fidye de veremezler.
Kaza ve Kefareti Gerektiren Durumlar; Kazadan maksat daha sonra tutulamayan gün sayısı kadar oruç tutmaktır. Kefaret ise; altmış gün oruç tutmaktır. Orucu bozup hem kaza hem de kefareti gerektiren durum, ramazan günü oruçlu iken yapılan cinsel ilişki ve hiçbir mazeret yokken bile-bile yeme ve içmedir.Bir gün kaza,bir de kefaret toplamda altmış bir gün oruç eder.
Bir gün kaza gerektiren durumlar;
-Un hamur,bir defada çok miktarda tuz ve zeytin çekirdeği gibi yenilmesi ya da yutulması mutat olmayan (hoş olmayan)şeyleri yemek veya yutmak.
-Taş,toprak,demir,altın,gümüş gibi şeyleri yutmak.
-Başkasının zorlaması ile orucu bozmak.
-Dişlerin arasında nohut tanesi kadar kalan yemek kırıntısını yutmak.
-Abdest esnasında ağzına ve burnuna su alırken kendi elinde olmayarak-hataen-(oruçlu olduğunu unutmadı halde) boğazına su kaçması.
-Kendi isteği ile ağız dolusu kusmak.
-Akşam vakti girmediği halde girdi zannederek,akşam ezanı okunmadığı halde okundu zannederek iftar etmek
-Akşam ezanının vaktinden önce okumasından dolayı oruç açmak,yine sabah ezanının geç okunmasından dolayı yeme içmeye devam etmek.Burada kişiye düşen,vakti takip etmesidir.
-İmsak vakti olmadı zannederek yemek içmek
-Ramazan orucundan başka bir orucu kasten bozmak.
-Yağmur,dolu,kar yutmak
-Vücuda serum,kan almak
-Vücut direncini artıran,içinde vitamin bulunan iğne enjekte ettirmek
Kasten,mazeretsiz bir şekilde orucu bozmak bir gün kaza,atmış gün de keffaret olmak üzere toplam atmış bir gün oruç tutmak gerektirir.
Unutarak yeme ve içme hiçbir zaman orucu bozmaz.Ancak unutarak yeme içmeden sonra nasıl olsa orucum bozuldu diye yemek ya da içmek kaza ve kefaret gerektirir.
Ağızdan alınacak hap, şurup ve pastil gibi şeylerin orucu bozacağında görüş birliği bulanmaktadır. Çünkü bunlar doğrudan mideye inmekte ve beslenme niteliği taşımaktadır.
Ramazan Orucunun Kazası; Ramazandan bir gün veya daha fazla oruç tutmayan kimselerin, bunları kaza etmeleri gerektiğinde görüş birliği vardır. Her ne sebeple olursa olsun gününde tutulmamış ramazan orucun kaza edilmesi gerekir. Bu kazaların oruç tutulması haram olan günlere(ramazan bayramı1.gün,kurban bayramı 1.2.3.4. gün )rastlamaması gerekir.